Đoạn đường từ Tuần Giáo lên Mường Lay - Lai Châu phải đi qua con đèo hiểm trở nhất mà ít người biết, đó là đèo Xá Tổng. Đèo Xá Tổng thuộc xã Xá Tổng, huyện Mường Chà, nằm trên QL6 (cũ) của tỉnh Điện Biên.
< Chụp từ một đoạn gần đỉnh đèo Xá Tổng.
Con đèo dài 25km và mặt đường thì xấu tới mức không thể tưởng tượng. Rất nhiều đoạn không cọc tiêu, không gương cầu, nhìn xuống chân chỉ thấy những đoạn đường ngoằn ngoèo vòng vo như rắn lượn lởm chởm đất đá. Chỉ cần một chút lơ đễnh khi lái xe là lao xuống vực liền.
< Đường đèo Xá Tổng nẩy giật tưng người.
Đường đi trong khung cảnh hoang vắng vì xung quanh đèo hiếm có nhà dân. Người ta nói, đoạn đường này đã bị bỏ hoang từ lâu, hầu như không có ô tô đi qua đây vì đường quá nguy hiểm.
Loại xe 'chuyên trị' đường đèo xấu như Win100, Minks... khi vượt dốc đa phần chỉ có thể lết được bằng số 1, máy gầm lên từng hồi một cách mỏi mệt cả xe và người điều khiển nó.
< Từ một đoạn đèo, nhìn xuống vực thấy vài rẫy lúa nhưng không thấy nhà.
Đèo không dành cho những người yếu bóng vía vì một bên là vực thẳm sâu hun hút, một bên là vách đá dựng đứng, người lái xe phải căng mắt và vững tay để đi qua những con dốc dài mà không bị trượt xe xuống vực. Con đường còn khiến người đi căng thẳng khi trời đã ngả chiều mà điểm đến vẫn mãi chưa thấy đâu.
Càng đi, đường càng trở nên hoang vắng. Hiếm hoi lắm ở ven đường mới có một bóng nhà nhỏ. Tài xế toát mồ hôi lạnh, kẻ đồng hành ngồi sau liên tục xoay xở đủ tư thế ngồi... còn chiếc xe chồm lên từng chặp, mệt đến bã người.
Đi hết con đèo này sẽ tới thị trấn Mường Lay nhưng ngày nay, người ta thường đi quốc lộ mới nếu rẽ trái về Tuần Giáo, qua Điện Biên rồi lên Mường Lay, xa hơn 60km. Dĩ nhiên là đường tốt.
< Hai nhóm phượt hiếm hoi gặp nhau trên đèo: dừng vì xế xịt bánh, tự xử thôi!
Đỉnh đèo có vẻ là nơi sinh động nhất trong suốt quãng đường dài 25km. 'Sinh động' là do có vài hàng quán lụp xụp... nhưng đó cũng là cứu cánh cho kẻ lãng tử. Những người đi xe máy khi tới đây thường dừng lại tạm nghỉ, uống cố nước và xem xét lại hệ thống phanh để chuẩn bị xuống dốc.
< Chiều tà...
Cánh du lịch bụi thi thoảng ghé thăm con đèo, hì hục vượt hết con dốc nọ đến con dốc kia, đường cua này đến ngã rẽ tới. Đa phần không một bóng người, khung cảnh hoang vắng đến lạnh sống lưng. Giao thông không phát triển, đường đi lại khó khăn, kéo theo những vất vả cuộc sống của người dân khiến nhiều hộ gia đình nơi này phải chuyển về những nơi ở mới gần với đường lớn hơn.
Mất hơn 2 tiếng đồng hồ để ta có thể vượt qua đoạn đường dài chỉ 25km, đấy là may mắn nếu không bị xịt lốp hay hỏng xe.
< ... rồi đêm xuống rất nhanh nhưng vẫn chưa đến Mường Lay, cố gắng lên!
Suốt đoạn đường, người lái chỉ nhìn dán mắt vào lòng đường mà chẳng dám ngó nhiều đến cảnh vật xung quanh dù nó tuyệt đẹp. Vì vậy không lạ khi hiếm thấy những tấm ảnh về đoạn đèo này: dễ hiểu vì người lái lo chăm chú lái, người ngồi sau liên tục giật nẩy người thì làm sao mà chụp choạc gì?
< Bảng báo khi vào đèo Xá Tổng.
Con đèo gần như hoang phế ấy chắc chắn sẽ còn là nỗi kinh hoàng cho nhiều người yếu bóng vía khi bất đắc dĩ phải đi qua nhưng ngược lại, có thể kích thích sự khám phá của kẻ phượt.
Ngày nay, đoạn đèo này đã được sửa chữa nhỏ (rải đá) tương đối dễ đi hơn. Hoàng hôn trên đèo rất đẹp nhưng cũng chứa đựng hiểm nguy bởi trời sẽ tối rất nhanh mà con đường còn dài, rất dài ở phía trước.
Du lịch, GO! - ảnh internet
