(BQN) - Cây dừa nước gắn liền với mảnh đất Nam Bộ lắm sông, nhiều rạch và nhắc đến loại cây này người ta liên tưởng đến miền Nam màu mỡ, phù sa. Ấy vậy mà ngay tại Quảng Ngãi, vẫn có một vùng đất được phủ xanh bởi bạt ngàn dừa nước mang tên Cà Ninh, nằm ở xã Bình Phước (Bình Sơn).
Ở Cà Ninh, không ai nhớ cụ thể cây dừa nước miền Nam bén rễ trên mảnh đất này vào năm nào. Chỉ biết rằng gần cả trăm năm về trước, khi cha ông bôn ba vào Nam mưu sinh, đã mang thứ cây có tán lá xanh mướt lại có thể bén rễ trên sông nước này về đây ươm trồng dọc sông Trà Bồng để ngăn nước lũ làm sạt lở bờ sông.
Rừng giữ đất, ngăn nước mặn tiến vào ruộng đồng, nên người dân nơi đây rất trân quý. Mọi người giữ rừng bằng hương ước, rồi trồng thêm và mặc nhiên để dừa nước sinh sôi chứ chẳng bao giờ phá bỏ. Bởi vậy, dừa nước ở Cà Ninh không chỉ mọc dọc các mé sông, mà màu xanh của dừa nước in dấu ở khắp mọi nơi, từ mương nước, dọc hai bên cầu, cho đến ruộng đồng, vườn tược...
Giữa trưa nắng gắt, theo con ghe nhỏ của bà Nguyễn Thị Tư khám phá rừng dừa nước Cà Ninh, luồn lách qua những rặng dừa, cái nắng oi bức của buổi trưa miền Trung dường như tan biến. Bà Tư bảo, cũng nhờ vào lá dừa mà nhiều nhà ở Cà Ninh có thêm được nguồn thu nhập ổn định, bởi các hàng quán bây giờ người ta chuộng lợp mái bằng thứ lá dẻo dai, dãi dầu được nắng mưa này.
Ngoài tận hưởng không gian mát mẻ trong rừng dừa nước, tôi còn được khám phá cách đánh bắt cá, tôm bằng lưới và mành chà của người dân nơi đây. Nương theo rừng dừa nước, cá tôm cứ thế tìm về Cà Ninh để sinh sôi. Nhờ đó, mẻ lưới nào thả xuống, lại nặng trĩu cá tôm mang về.
Là “xứ sở” của dừa nước, nên đến Cà Ninh, không khó để tìm những mái nhà được lợp từ lá dừa. Ghé thăm nhà ông Phạm Ngọc Thành, một gia đình thuộc diện khá giả, con cháu đều thành đạt, nhưng vợ chồng ông Thành không xây nhà bê tông, lợp tôn, lợp ngói mà vẫn giữ mãi ngôi nhà vách đất, mái dừa năm xưa. “Nhà mà lợp bằng lá dừa nước thì mùa hè sẽ mát, còn mùa đông sẽ ấm. Bởi vậy, chất liệu gì cũng không qua được thiên nhiên”, ông Thành trầm ngâm.
Ghé thăm Cà Ninh, khám phá những rặng dừa bạt ngàn, lắng nghe câu chuyện của những người dân bình dị nơi đây. Câu chuyện giữ lại mái nhà lợp dừa nước của ông Thành, câu chuyện về niềm vui của cô Tư khi thấy nhiều bạn trẻ về Cà Ninh để chụp ảnh, cả chuyện cô Tư hồn hậu từ chối khi tôi có ý định gửi lại cô chút ít gọi là trả công cô vất vả chèo ghe...
Tôi lại thêm yêu mảnh đất, con người nơi này. Ước mong sao có một ngày, rừng dừa nước Cà Ninh được "đánh thức", như rừng dừa nước Bẩy Mẫu ở Quảng Nam. Để mỗi người dân là một hướng dẫn viên du lịch, để mỗi đoạn sông xanh rợp bóng dừa nước là một địa điểm tham quan lý tưởng, thu hút du khách gần xa.
Theo Đông Yên (Báo Quảng Ngãi)
